1936 yılı başlarında, denizciliğimizi
ve tersaneciliğimizi geliştirmek gerektiğini düşünen büyük Atatürk, Haliç’teki
tarihi tersaneye ilaveten yeni ve modern bir tersane kurulmasını emretmiştir. Zamanın
hükümeti de bu görevi, İktisat Vekâleti nezaretinde tarihi İstanbul
Tersanesi’nin o zamanki halef idaresi olan Fabrika ve Havuzlar İşletmesi
Müdürlüğü’ne vermiş. İlk olarak yeni kurulacak tersanenin nerede kurulacağına
karar vermek üzere Fabrika ve Havuzlar mühendislerinden bir heyet teşkil
edilmiş. Mühendislere Münakalat Vekaleti’nden ve Deniz Kuvvetleri’nden de birer
uzman ilave edilmiştir. Teşkil edilen bu heyet 1936 yılı içinde Marmara’nın
bütün uygun koylarını gezerek tersane kurulmasına uygun bir yer aramışlar ve
nihayet Pavli Adası’nın bulunduğu Pendik Koyu’nu en münasip yer olarak tespit
etmişler. Pendik Koyu’nun tersane yeri olarak heyet tarafından uygun görülmesi
üzerine 1937 yılında bu koyda bulunan hazine arazisi yetersiz görülerek civar arazilerin
istimlâki suretiyle arazinin genişletilmesine karar verilmiştir. 1 Ocak
1938’de Denizbank kurulunca, Pendik Tersanesi’nde çalıştırılmak üzere
yurtdışına mühendislik eğitimi için talebe gönderilmesine karar verilmiştir. Seçilen
öğrenciler 1939 yaz aylarında Almanya ve İngiltere’ye gönderilmişler Almanya’ya
gönderilenler II. Dünya Savaşının başlaması ile birlikte tekrar yurda dönmüşler
bir yıl sonra İngiltere’ye gönderilmişlerdir. İngiltere’ye, gönderilen
gençler lisanlarının yetersizliği nedeni ile ilkönce lisan okullarına
kaydolmuşlar Bir yıl kadar devam olunan çeşitli lisan okullarından sonra,
müracaat ettikleri üniversitelerin giriş imtihanlarını rahatlıkla başarıp kabul
edilmişlerdi. Bu gençler kurulan genç cumhuriyetin gemi inşa sanayinde çağdaş
ülkelerin seviyelerine gelebilmesi için II Dünya Savaşının tüm olumsuzluklarına
rağmen derslerine çalışmış hemen hemen tamamı başarı ile okullarını bitirip
Türkiye’ye dönmüşlerdir
NEDRET UTKAN
Nedret
Utkan, 5 Mayıs 1917’de İstanbul’da doğmuştur. Baba Adı Hasan Anne adı Fatma
Melek’tir. 1938 yılında Galatasaray Lisesi Fen Bölümü’nü birincilikle bitirdi.
Denizbank tarafından Nedret Utkan hiçbir elemeye tabi tutulmadan İngiltere’ye
mühendislik eğitimine gönderilir. ilk önce Nottingham Üniversitesi’nde
İngilizce tahsil etti. 1939 yılı sonunda Londra Üniversitesi’nin olgunluk
sınavlarına katılır ve olgunluk belgesi alır. Aynı yıl Liverpool
Üniversitesi’nin Gemi İnşa Bölümü’nün doğrudan 2. sınıfına kabul edilir. 18
Aralık 1941’de bu üniversiteyi, hem İngiliz hem de bütün diğer ülke
öğrencilerini geride bırakarak birincilikle bitirir ve Gemi İnşa Mühendisi
diploması alır. 1942’den 1944’e kadar ticaret ve harp gemileri projeleri
üzerinde hem çalışır hem de üni¬versiteye devam ederek 1 Temmuz 1944’te
“Master of Engineering” derecesini alır. Liverpool Üniversitesi’ne
dönerek “Denizaltı Levhalarında Titreşim” konularında araştırma yapıp
Üniversite’nin bu defa 22 Aralık 1945 tarihinde Fen Fakültesinden ikinci bir
“Master of Sci¬ence” derecesi alır.1945 yılında memlekete dönen
Nedret Utkan, Camialtı Tersanesi’nde göreve başladı.1 Mart 1946 tarihinde Yedek
Subay olarak askerlik görevini yapmak üzere askere gitti. Terhis olduktan
son¬ra, 1 Ocak 1948 tarihinde, o zamanki adı ile, Haliç Fabrika ve Havuzlar
Müdürlüğü Hasköy Atölyesi’ne Gemi Yapı İşletme Şefi olarak atandı. Bu arada
Haliç Tersanesi içinde bulunan, ileride Gemi Yapı Meslek Lisesi ismini alacak
olan Orta Sanat Okulu’nda öğretmenliğinin yanı sıra Yüksek Denizcilik Okulu’nda
da Yüksek Matematik ve Gemi Stabilizesi dersleri verdi. 1949-1952 yılları
arasında İtalya’da (Cenova) Ansaldo Tersanesi’nde inşa edilen Samsun ve
İskenderun, Napoli Tersanesi’nde inşa edilen Bandırma ve Uludağ, Taronto
Tersanesi’nde inşa edilen Paşabahçe vapurlarının kontrolü için kontrol
mühendisi olarak İtalya’ya gönde¬rilir..1952 yılında İtalya’dan Türkiye’ye
döndüğü zaman ilkönce yeni kurulan Denizcilik Bankası’na Fen Müşaviri olarak
atanır. Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 15 Ocak 1953 tarihinde vekâleten,
6 Temmuz 1953’te de asaleten Haliç Tersanesi Müdürlüğü’ne tayin edildi. Haliç
Tersanesi Müdürlüğü sırasın¬da, gemi inşa hamlesini başlatır. Kartal, Kabataş
araba vapurlarının inşaatlarını arkadaşları ile beraber gerçekleştirir.Nedret
Utkan, 1 Ekim 1956 tarihinde, Tersaneler Grup Müdürlüğü’ne 14 Ocak 1958’de
Şehir Hatları İşletmesi Müdürlüğü’ne tayin edilir. 1 Eylül 1960’ta
Denizcilik Bankası’nın Genel Müdür Yardımcılığına, 8 Şubat 1963’te ise Genel
Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanlığına getirilir. Atatürk’ün en büyük
hayali olan Pendik Tersanesi onun Genel Müdürlüğü sırasında tek¬rar gündeme
getirildi ve istimlâk faaliyetlerine kaldığı yerden devam edildi. Tersane’nin
projeleri üzerinde çalışmalar yeniden başlatıldı. 17 Mayıs 1967 tarihinde
Denizcilik Bankası Genel Müdürlüğü’nden ayrılarak Etibank Yönetim Kurulu
Uyeliği’ne atanır. 1943 yılında Kurulan bu günkü adı Türkiye Denizcilik
İşletmeleri A.Ş olan kurumun memurluktan başlayarak Genel Müdür olan ilk
kişidir.
CELALETTİN EROL
6.7.1920
de Ankara da doğdu. Babası Çanakkale ve İstiklal Harbi Gazisi Manastırlı Hamdi,
annesi Selanikli Nefise hanım. 1938 de Kabataş Lisesi’nden mezun oldu. Pendik
tersanesini kuracak ve orada çalışacak mühendisler için Denizbank m açtığı
müsabaka imtihanım kazandı Bir yıl Haliç Tersanesinde staj yaptı. Mayıs 1939 da
Hamburg’a gitti Lisan kursuna yazıldı. 1 Eylül 1939 da harp çıkınca Türkiye’ye
döndüler. Haliç Tersanesinde yatılı staja alındılar. 27 Mayıs 1940 da
İngiltere’ye gitti. Londra her gün bombalandığı için Exeter e gitmek için üç ay
polisten izin bekledi. İzin gelince University College Exeter e yazıldı. 1941
de Glasgow Üniversitesi Gemi İnşaat Fakültesini kazandı. 1944 Haziran da
Birinci Şeref Derecesi ile mezun oldu. Üç sene tersanelerde çalışarak master
yaptı Nisan 1947 de İngiltere Türkiye’ ye döndü ve İstinye tersanesinde atölye
mühendisi olarak işe başladı.
1949-50 de Deniz Kuvvetleri
Komutanlığı, Gölcük tersanesinde askerliğini yaptı. 1950 de Marshall Yardımı
ile yurt dışında inşa ettirilecek gemilerin teknik şartnamesini hazırladı bu
çerçevede Glasgow da inşa edilmekte olan Fenerbahçe ve Dolmabahçe gemilerinin
kontrol mühendisi olarak tekrar İskoçya ya gitti. Altı ay sonra Hollanda’da
inşa edilen kontrol mühendisi olarak Hollandaya gitti. 1953de Türkiye’ye döndü
ve Haliç Tersanesi Planlama Müdürü oldu. İlk araba vapuru Kartal Araba Vapurumu
inşasında önemli görevlerde bulundu. Denizcilik Bankası T.A.O Gen. Müd. de
müşavir oldu. Almanya ve Japonya’ya sipariş edilecek gemilerin şartname ve
ihaleleri ile ilgilendi, finansmanının temini için ABD ne gitti Deniz Nakliyatı
T.A.Ş için sipariş verilen gemilerin kontrol mühendisi olarak 1954 yılında
Japonya’ya gitti. 1956 yılında Türkiye’ye döndü ve Haliç Tersanesi’ne Müdür
oldu.1960 da kontrol heyeti başkanı olarak tekrar Japonya’ya gitti. 1963
yılında Türkiye’ye döndü ve Denizyolları Müdürü oldu bilahare
Denizcilik Bankası Gen.Müd.Yard. ve Yön.Kur.üyesi oldu.1969 yılında Yönetim
Kurulu Başkanı ve Genel Müdür oldu Bu dönemde Pendik Tersanesinin
temeli atıldı. Bu tersanenin inşası için çok çalıştı. Zamanın Devlet
Planlama Müsteşarı Turgut Özal ile Japonlarla ortaklık görüşmeleri için
Japonya’ya gitti ve Japonlarla anlaşmasına rağmen bu anlaşma Türkiye’de
şiddetli bir şekilde muhalefetle karşılandı. Türkiye’de denizcilik konusunda
çağ atlatacak bu proje çöpe atıldı.1974 yılında CHP – MSP iktidarınca
görevden alınacağı dedikoduları çıkınca kendi isteği ile emekliği oldu.
Celalettin Erol Nedret Utkan’dan sonra 1943 yılında Kurulan bu günkü adı Türkiye
Denizcilik İşletmeleri A.Ş olan kurumun memurluktan başlayarak Genel Müdür olan
ikinci kişisidir.
MEHMET SADULLAH BİGAT
Mehmet Sadullah Bigat 24 Nisan 1917 tarihinde Konya’da doğdu babasının adı
Mehmet Reşit Annesi’nin adı Vasfiye’dır.1938’de Galatasaray Lisesi Fen
Bölümünden üstün başarıyla bitirdi. Denizbank tarafından hiçbir elemeye tabi
tutmadan Gemi İnşa mühendislik eğitimi için İngiltere’ye gönderdi. Burada
Liverpool Üniversitesi’ne gitti. Mehmet Sadullah Bigat dört yıl süren gemi inşa
mühendisliği eğitiminden sonra Liverpool Üniversitesi’nden birincilikle mezun
olur ve yüksek mühendis diplomasını alır. Bir süre bu ülkede çalışmasının
önemli olacağına karar vererek Burcley- Curcle Tersanesi’nde bir buçuk yıl
kalır. Bu tersaneden ayrıldıktan sonra Bedford Jeneratör dizel imalat
fabrikasında 7-8 ay kadar çalışır. Bu kez İngiltere’nin ünlü Lloyd’s Register
şirketine yaptığı müracaat kabul edildiğinden bu kurumda da 7-8 ay gibi bir
süre çalışır ve ardından 1946 Nisan ayında Türkiye’ye döndü. Mehmet Sadullah
Bigat 09 Ağustos 1946 tarihinde o zamanki adı Devlet Denizyolları ve Limanları
Genel Müdürlüğünde Denizhatları İşletmesi Enspektörlük Servisinde Devri Çark
amiri olarak göreve başlar. Ardından Haliç Fabrika ve Havuzları emrinde makine
yüksek mühendisi olarak atanır.19.09.1946 yılında askerlik görevini yapmak
üzere Gelibolu Hazırlık kıt’asına gider 31.10.1947 tarihinde terhis olup, Haliç
Fabrika ve Havuzları emrinde makine yüksek mühendisi görevine başlar bilahare
Makine İşletme Başmühendisliğinde Montaj Yüksek Mühendisi olarak atanır. Mehmet
Sadullah Bigat bu görevde iken 1949 yılında Marshall yardımı çerçevesinde
Amerika Birleşik Devletlerinden satın alınan yolcu, yük ve tankerlerin tadilat
ve büyük onarımları için Amerika’ya gönderilen mühendisler heyetinde yer alır. İki
buçuk sene Amerika’da bu görevde kalır. Gemilerin tadilatı ve büyük
onarımlarının tamamlanması üzerine 1951 yılında Türkiye’ye döner.1952 yılında
Devlet Denizyolları ve Limanları Genel Müdürlüğü lav edilip yerine kurulan
Denizcilik Bankası T.A.O döneminde. 01 Haziran 1952 tarihinde ise Haliç
Tersanesi Müdürlüğü İşletme Müdürü olarak atanır. Burada Kartal Araba
Vapuru’nun inşası sırasında insanüstü bir gayret gösterdi. Kartal gemisinin
inşası sırasında gösterdiği vazifesinde üstün başarı ve gayretinden dolayı
Denizcilik Bankası Yönetim Kurulu 03 Temmuz 1953 tarihli kararı ile TL Mehmet
Sadullah Bigat ikramiye ile ödüllendirilmiştir. Mehmet Sadullah Bigat 01.Ocak
1954 Genel Müdürlüğe, Fen ve İşletme Müşaviri olarak atanmış bu görevi sırasında
da 1954 yılında Almanya’ya sipariş edilen Akdeniz, Karadeniz, Ege, İzmir ve
Marmara gemilerinin kontrolü için 1955 başında Almanya’ya giden heyete
başkanlık eder. Almanya’ya sipariş edilen bu gemilerin 1956 Haziranında tamamlanıp
filoya katılmaları üzerine tekrar İstanbul’a döner 11 Şubat 1957 tarihinde
Denizyolları İşletmesi Müdürlüğü’ne Teknik Müdür Yardımcısı olarak atanır. Bu
görevini de başarı ile yapar. Bu üstün çalışmaları karşılığında Denizcilik
Bankası T.A.O Yönetim Kurulu 12.12.1957 Tarihli toplantısında aldığı bir karar
ile bir maaş tutarında ikramiye ile ödüllendirmiştir. Çalışmaları
amirlerince takdir görmesine rağmen 17 Mayıs 1958 yılında istifa ederek ayrılmıştır.
Devlet hizmetinden ayrıldıktan sonra Türk Petrol Aş’ye teknik müşavir olarak
katılan Mehmet Sadullah Bigat bir süre sonra bu şirketin petrol ve LPG
taşımalarını yürütmek üzere kendisinin de ortak olduğu Marmara Transport AŞ’nin
kurulmasına öncülük etti. Sadullah Bigat Marmara Tersanesi’ni kurup
geliştirerek, bu tersanede Türk armatörlerine ve yurtdışına çok sayıda gemi
inşa etmek gibi bir başarıyı tesis etmiş ve bu alanda öncülük etmiştir.
1962 yılında Türk Loydu ve Gisat’ın kurulmasında önemli bir görev yapmıştır. baskı
grubu oluşturması amacıyla Gisat’ın kurulması onun başka bir eseridir.
CEMALETTİN EREM
21.01.1917 Tarihinde Balıkesir’in
Bandırma ilçesinde doğmuştur. Baba Adı Hasan Tahsin Anne Adı Meryem 17.05.1944
tarihinde Berlin Yüksek Mühendislik Okulu Deniz Makineleri İnşaiye Şubesinden
mezun olmuştur. 17.07.1945 yılında İstinye Tersanesi Mühendis olarak göreve
başladı. Çeşitli görvlerde bulunduktan sonra 1954 yılında Japonya’da İnşa
edilen gemilerin kontrolü için Japonya’ya 1961 yılında S/S Samsun ve S/S
İskenderun gemilerinin günün teknolojisine uygun donatılması amacıyla yapılan
işlerin kontrolü için Hollanda’ya gitti. 21 Temmuz 1962-22 Ekim 1963 tarihleri
arasında Haliç Tersanesi Müdürü olarak görev yaptı. Zatürrüye ve Siroz
nedeniyle tedavi gördüğü Londra’da 05.07.1966 tarihinde vefat etti.
Kartal ve Kabataş Araba Vapurlarının inşasında gösterdiği üstün başarıdan
dolayı 1’er maaş tutarında ikramiye verildi. İsmi Haliç Tersanesinde İnşa
edilen 180 Yeni İnşa No’lu Araba Vapuruna verildi.
ALİ HAYDAROĞLU
1334
(1918) Tarihinde Dağıstan’da doğdu Baba Adı: Ömer Anne Adı: Pike’dir. 1944
tarihinde İskoçya Üniversitesi’nden Gemi İnşa Yüksek Mühendisi olarak mezun
oldu. Yurda döndükten sonra 21 Mayıs 1946 tarihinde Genel Müdürlüğe bağlı Denet
Şubesine atandı. 01 Haziran 1952 tarihinde Şehirhatları İşletmesi Müdürlüğü’ne
atandı burada görevli iken Marshall Yardımı çerçevesinde Fransa’da inşa
ettirilen Karaköy, Kuruçeşme, Kızkulesi ve Kasımpaşa araba vapurlularının
kontrol mühendisliği görevini yapmıştır.01 Ocak 1958 tarihinde Camialtı
Tersanesi Müdür olarak atandı. Çeşitli görevlerde bulunduktan Fransa’da inşa
ettirilen Truva Feribotu’nun kontrol mühendisliği görevinde bulundu.22.12.1971
tarihinde Denizcilik Bankası Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür Yardımcılığı’na
atandı. 04 Ocak 1977 tarihinde kendi isteği ile emekli oldu.
ERTUĞRUL NİŞEL
11 Şubat 1336 (1920) tarihinde İstanbul’da doğdu. Baba Adı: Nurettin Anne Adı: Fatma Ferdana’dir. Denizbank’ın açtığı imtihanı kazanarak İngiltere’ye gönderildi. Burada Liverpool Üniversitesinden Gemi İnşa Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Yurda döndükten sonra 30 Aralık 1947 Tarihinde Devlet Denizyolları ve Limanları Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü’ne bağlı Hasköy tersanesinde göreve başladı. Çeşitli görevlerde bulunduktan 26 Kasım 1960 tarihinde Camialtı Tersanesi Müdürlüğü görevinde bulundu. 20.12.1966 tarihinde Genel Müdür Müşavirliğine atandı. 29 Haziran 1974 tarihinde Projeler ve Organizasyon Müdürlüğü görevine getirildi. 08 Mayıs 1975 tarihinde Müşavirler Kurulu Başkanlığı’na atandı..Ertuğrul Nişel muhtelif zamanlarda Amerikan Kız Koleji ve Robert Kolej (Boğaziçi Üniversitesi) Mühendislik Fakültesi’nde ders verdi. 29 Mayıs 1981 tarihinde emekli oldu.
AHMET TAHİR SÖKER
1337 (1921 )
Tarihinde Bursa’da doğdu. Baba adı: Ahmet Sezai Anne Adı : Cemile dir.
İngiltere’de Liverpool Üniversitesinde Elektrik Yüksek Mühendisi olarak mezun
oldu. Tahsilini tamamladıktan sonra yurda döndü ve 26 Şubat 1946 senesinde o
zamanki adı Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü olan Haliç Tersanesi’nde göreve
başladı. Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra. 16.12.1972 tarihinde Tersaneler
Müdürlüğü’ne Müdür olarak atandı Bu görevde iken 15 Mayıs 1974 tarihinde kendi
isteği ile emekliye olmuştur.
KAZIM FERİDUN SERİM
1337-1339 ( 1920-21) Tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Baba Adı: Hüseyin Hamdi. Anne Adı: Fatma Ratibe Kabataş Erkek Lisesinin Fen kolundan mezun olduktan sonra İngiltere’de Glasgow üniversitesinden Gemi İnşa Yüksek Mühendisi olarak mezun olmuştur. Yurda döndükten sonra 16 Şubat 1946 tarihinde Devlet Denizyolları ve Limanları Genel Müdürlüğü Denet Şubesine Denetçi olarak atanmıştır. 31 Aralık 1946 tarihinde o zamanlar Haliç Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü’ne bağlı olan Camialtı Tersanesine atanmıştır. Çeşitli görevlerde 1953 tarihinde istifa etmiştir.
NAFİZ ERGİN
10 Teşrinisani
(Kasım) 1335 (1919) tarihinde Çaykara /Trabzon’da doğdu. Baba Adı: Ahmet Anne
Adı: Hayriye’dir. Liverpool Üniversitesi’nden Gemi İnşa Mühendisi olarak mezun
oldu Yurda döndükten sonra, 13 Ekim 1953 tarihinde buradan ayrılarak Haliç
Tersanesi’nde göreve başladı.04 Mart 1960 tarihinde İzmir Körfezinde batan
çıkarıldıktan sonra Hollanda’da tamir ettirilen M/V İzmir gemisi kontrol işleri
için gönderildi. 01 Şubat 1963 tarihinde İstinye Tersanesi’nde Plan-Keşif ve
Dizayn Baş Mühendisliğinde Yüksek Mühendisliğine atandı. 26 Mart 1963 tarihinde
Haliç Tersanesi Müdürlüğü’ne atandı. 01 Haziran 1971 tarihinde Müşavirler
Kuruluna Müşavir atandı. 22 Aralık 1971 tarihinde DB Deniz Nakliyatı T.A.Ş’ye
Genel Müdür Yardımcısı olmuştur.
ORHAN KEMAL ATLIMAN
1917 yılında
Kütahya’da doğdu. Baba Adı Ali Nihat Anne Adı Naci’yedir. Lise eğitimine
müteakip Kuruluşumuz adına İngiltere Liverpool Üniversitesi’nde Gemi İnşa
Mühendisi üzerine eğitim görmüş olup 10.12.1943 tarihinde mezun olmuştur.
09,10.1946 tarihinde Denizyolları İşletmesinde göreve başlamıştır. 31.12.1945
tarihinde Haliç Tersanesi Müdürlüğünde Yüksek Mühendis olarak göreve başlamış,
01.03.1949 tarihinde İstinye Tersanesi atanmış, 30.11.1949 yılında Ulaştırma
Bakanlığı Liman ve Deniz İşletmeleri Dairesi Başkanlığı’na atanmıştır.
Kuruluşumuzda ki üstün çalışmaları neticesinde 30.12.1947 tarihinde yarım maaş
ikramiye ile ödüllendirilmiştir. Gerek kuruluşumuzda gerekse Ulaştırma
Bakanlığı bünyesindeki üstün çalışmaları nedeniyle ismi Van Gölünde çalışmak
üzere inşa edilen Tren Ferisine ismi verilmiştir.
ORHAN ERDENER
03 Mart 1919
tarihinde İstanbul’da doğmuş Baba Adı İsmail Hakkı Anne Adı Emine Nafia
Ulaştırma Bakanlığı adına Almanya ve İsviçre’de Gemi Telsiz ve Elektrik
Mühendisliği tahsili Almanya Berlin Üniversitesinde yapmış26 Temmuz 1944
yılında mezun olmuştur. 23 Ekim 1946 tarihinde o zamanki ismiyle Devlet
Denizyolları ve Limanları İşletmeleri Umum Müdürlüğü Deniz Hatları İşletmesi
Enspektörlük servisinde memur olarak başlamış, 31.12.1946 tarihinde Haliç
Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü’nde Elektrik İşletme Şefliği Fabrika ve Atölye
Yüksek Mühendisliği’ne atanmış Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra
İstinye Tersanesi’nde görevli iken 30.06.1955 tarihinde Caddebostan Deniz
Otobüsü Vapuru’nun inşasında büyük gayret gösterdiği için 1 maaş tutarında
28.09.1959 tarihinde Çengelköy Vapuru’nun inşasında büyük gayret gösterdiği
için yarım maaş tutarında ikramiye verilmiştir. 29.08.1961 tarihinde Haliç
Tersanesi’nde geçirdiği kaza neticesinde kaldırıldığı Haydarpaşa Numune
Hastanesinde 06.09.1961 tarihinde vefat etmiştir. İsmi Haliç Tersanesinde İnşa
edilmekte olan 139 İnşa no’lu Araba vapuruna İsmi verilmiştir.
OSMAN NEŞET TAVİLOĞLU
13.03.1919
yılında Rize’de doğdu Baba Adı: Arif Hikmet Anne Arı: Emine dir. 1937–1938 Ders
yılında Trabzon Lisesi’ni bitirdi. İskoçya Glascow Üniversitesi’nden Gemi İnşa
Mühendisi olarak 15.04.1944 yılında mezun olmuş olup, 09.11.1946 tarihinde
Kuruluşumuzda İstanbul Liman İşletmesi’nde göreve başlamıştır. 31,12.1946 tarihinde
ise Haliç Tersanesi Fabrika Atölyesi’nde Yüksek Mühendis olarak atanmıştır.
İzinli olarak bulunduğu Ankara’da 18.10.1950 yılında geçirdiği bir kalp krizi
neticesinde vefat etmiştir. Amirleri ve çalışma arkadaşları tarafından sevilen
Osman Tavil’in ismi 1953 Yılında Almanya’da inşa edilen Römorköre verilmiştir.
ŞAMİL URALLI
1333(1917) tarihinde Rusya’da Andra
Yefka’a doğmuştur. Baba Adı Sabri Anne Adı : Fatma dır. 1935 yılında Bursa
Lisesinden mezun olmuştur. Denizbank’ın açtığı imtihanı kazanarak Mühendislik
eğitimi görmek üzere İngiltere’ye gitmiştir. Burada Cambrige Üniversitesi’nden
Makine Mühendisi olarak mezun olmuştur. Yurda döndükten sonra 15 Ocak 1947
tarihinde Devlet Denizyolları ve Limanları Genel Müdürlüğü Haliç Fabrika ve
Havuzlar Müdürlüğü Makine İşletme Şefliğine Yüksek Mühendis olarak atanmıştır.
Bu görevi sırasında 11 Mayıs 1948 tarihinden sonra Haliç Tersanesi içinde
bulunan Orta Sanat Okulunda öğretmen olarak görev yapmıştır. Marshall Yardımı
çerçevesinde Amerika Birleşik Devletleri’nden satın alınan gemilerin bakım ve
onarımlarını kontrol etmek üzere 20 Şubat 1948 – 1 Ağustos 1949 tarihleri
arasında Amerika Birleşik Devletlerine gönderilmiştir. Buradaki çalışmalarından
dolayı bir maaş tutarında ikramiye verilmiştir. Döndükten sonra Çeşitli
görevlerde bulunduktan sonra 25 Nisan 1952 tarihinden 10 Mayıs 1953
tarihine kadar Marshall Yardımı çerçevesinde Hollanda’da inşa edilen deniz
vasıtalarının kontrol için görevlendirilmiştir. Yurda döndükten bir süre daha
Haliç Tersanesinde çalıştıktan sonra 1 Haziran 1953 tarihinde İstinye
Tersanesi’ne 17 Mart 1953 tarihinde Camialtı Tersanesi’nde görevlendirilmiştir
12 Ağustos 1955 tarihinde iş akti fesih edilmiştir.
MUSTAFA TEKİN GÜCÜM
1332
(1916)Tarihinde Adana’da doğdu. Baba Adı .Muhtar Fikri Anne Adı Müzeyyen dır.
İngiltere’de 1934/1935 öğrenim yılında Adana Lisesinden mezuniyetinden sonra
Denizbank’ın açtığı sınavı kazanarak İngiltere’ye gönderildi. Cambridge
Üniversitesi’nden Elektrik Mühendisi olarak mezun oldu. Yurda döndükten sonra
02 Haziran 1947 Devlet Denizyolları ve Limanları İstinye Tersanesinde Yüksek
Mühendis olarak göreve başlamıştır. 31 Ocak 1948 tarihinde kurumdan istifa
etmiştir.
ÖMER TARIK AYGEN
1335 (1919) Tarihinde İzmir’de
doğdu.Baba Adı: Ali . Liverpol Üniversitesi’nden Elektrik Yüksek Mühendisi
olarak mezun oldu yurda döndükten sonra, 31 Mayıs 1947 tarihinde Devlet
Denizyolları ve Limanları Genel Müdürlüğü’nde İstinye Tersanesi’ne Yüksek
Mühendis olarak atandı. 01 Kasım 1949 tarihinde Askerlik görevine başladı. 31
Ekim 1950 tarihinde terhis olup görevine tekrar başladı. 01 Mart 1951 tarihinde
Fen Bürosunda Tamir Bakım Kısmında Yüksek Mühendis olarak atandı. 01 Haziran
1952 tarihinde Denizyolları İşletmesi Müdürlüğü Bakım Şefliğinde Yüksek
Mühendisliğine atandı. 1970 tarihinde DB Deniz Nakliyatı T.A.Ş geçti.
FETHİ ERALP
Baba Adı Bekir Sıtkı Anne adı:
Fitnatdır. Denizbank’ın açtığı imtihanı Kazanarak İngiltere’ye gönderildi.
Burada Birmingam Üniversitesinden Elektrik Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu.
04 Eylül 1946 tarihinde yurda dönerek Devlet Denizyolları ve Limanları Genel
Müdürlüğü Camialtı Tersanesinde göreve başladı. Aynı zamanda Haliç Tersanesi
içnde bulunan Orta Sanat Okulunda öğretmenlik yaptı.1947 senesinde Marshall
yardımı çerçevesinde Amerika birleşik Devletleri’nden alınan gemilerin bakım ve
onarımları için kontrol mühendisi olarak gönderildi. Amerika dönüşü 09 Eyül
1948 tarihinde askere gitmek için kurumdan ayrıldı. 01 Kasım 1949 tarihinde
terhis olarak görevinin başına döndü. 02 Ocak 1951 tarihi itibarı ile kendi
isteği ile kurumdan ayrıldı.
1939-40
yıllarında İngiltere’ye gönderilen ve 1945’ten itibaren dönüp tersanelerimizde
görev alan bu gençler 1970’li yılların sonlarına kadar Denizcilik Bankasının
tersanelerimizde, çeşitli kademelerinde fiilen çalıştılar. Sonra da teker teker
emek¬li oldular. Pendik Tersanesi için İngiltere’ye gönderilen bu gençler
Pendik Tersanesi’nin açılışını bile göremediler. Uğuruna İngiltere’ye
gittikleri bu tersane bitirilip açılama¬dığı için, orada çalışamadıkları için
belki de gözleri açık gitmişlerdir. Bunların içerisinde Celalettin Erol’un
kendisinden defalarca dinlediğim Ali Can’ın Bir Tersane Bir Hayat adlı
kitabında da yer alan bir anısını anlatmıştı “ 1969 yılı başında
Denizcilik Bankası T.A.O Genel Müdürü olan Şükrü Kıykıoğlu’na Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreterliği’nden bir telefon gelir konu yapılması planlanan
Pendik Tersanesi’dir. Bilgi vermek için Ankara’ya gelmesi istenir kendisi
Yardımcısı olan Celalettin Erol’un bir görev nedeniyle Ankara’da olduğunu 1938 yılında
Pendik Tersanesi için İngiltere’ya gönderildiğini konuyu çok iyi bildiğini bu
görüşmeye onun katılmasının daha doğru olduğunu söyler Helen Ankara’da olan
Celalettin Bey aranır çok acele olarak o sırada Çankaya’da toplanmış olan Milli
Güvenlik Kurulu Toplantısı’na gitmesi söylenir. Celalettin Bey, sebebini
bilmediği, tahmin de edemediği bu davet haberini alınca oldukça heyecanlanır. Acaba
kendisine ne sorulacaktır? Bir taksiye atlar ve doğru Çankaya Köşkü’ne çıkar.
Kendisini bir Binbaşı karşılar ve Milli Güvenlik Kurulu’nun toplandığı salonun
kapısına kadar getirir, kapının dışında bulunan bir sandalyeyi göstererek orada
oturup beklemesini rica eder. O sandalyeye oturup da beklediği birkaç dakika
Celalettin Bey’e, orada bulunma sebebini bilmediği için, birkaç yıl gibi uzun
gelir ve nihayet salonun kapısı hafifçe açılarak içeriden başını hafifçe dışarı
uzatan birisi parmağı ile işaret ederek kendisini salona alır. İçeriye
girdiğinde geniş ve aydınlık salondaki büyük masanın başında Cumhurbaşkanı
Cevdet Sunay’ı, sağ tarafında Başbakan Demirel’i ve Bakanları, sol tarafında da
Genel Kurmay Baş-kanını ve Komutanları oturmuşlar, sanki kendisini bekler
vaziyette görür. Kendisini salona davet eden görevli, uzun masanın kapıya yakın
ucundaki kürsü gibi bir yere davet eder Celalettin Bey’i. Kürsüdeki yerini
alınca, başta Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay olmak üzere masadaki herkesin
gözlerini kendisine çevirip uzun uzun süzdüklerini, adeta kendisini tetkik
ettiklerini fark eder. Oraya niçin davet edildiğini bilmemenin şaşkınlığı,
kendisine ne sorulacağının merakı içindedir Celalettin Bey. Neyse ki Kurul’un o
tarihteki Genel Sekreteri Kemalettin Gökakın Paşa ayağa kalkıp, kendisini meraktan
kurtaran soruyu sorar:”Celalettin Bey, sizi Pendik Tersanesi için davet
ettik. Marmara Denizi içinde ve Ege’de birçok koy varken niçin tersane
kurulması için illâ da Pendik Koyu seçilmiş. Bize bunu gerekçeleri ile açıklar
mısınız,” der. Kemalettin Paşa’nın sorusuyla rahatlayan Celalettin Bey
uzun uzun Japonya, İngiltere, Almanya ve diğer ülkelerdeki şehirlerle iç içe
olan tersanelerden misaller verir. Şehirden çok uzakta rast gele bir koyda
tersane yapmanın mahzurlarını anlatır. Başbakan Süleyman Demirel de Celal Bey’e
sorduğu yönlendirici sorularla yardımcı olmaya çalışır. Sözlerini bitirince de
masada oturanların yüz ifadelerinden imtihanı geçtiğini ve onları ikna ettiğini
fark eder. Kurul salonundan çıkmaya hazırlanırken bütün cesaretini toplayıp
Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay’a hitaben: “Sayın Cumhurbaşkanım, ben ve diğer
birçok arkadaşım 1938 yılında Pendik Tersanesi için mühendislik eğitimi görmek
üzere İngiltere’ye gönderildik. Ben döndüm, yıllarca eski tersanelerde mühendis
olarak çalıştım, Müdürlük yaptım. Şimdi Genel Müdür Yardımcısıyım, neredeyse
emekli olacağım. 1938 yılından bu yana tam 31 yıl geçti, Pendik tersanesi hâlâ
arazi halinde. Müsaade edin de şu tersaneyi yapalım, efendim,” der.
Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, aldığı izahattan tatmin olmuş bir yüz ifadesi ve
olanca babacanlığı ile “Tamam evladım, tersaneni yapacaksın,” der.Celalettin
Bey, Köşk’ten ferahlamış ve mutlu olarak ayrılır. Sonradan öğ¬renir ki Pendik
Koyu’nda Tersane’nin yapılacağı yerde Merkez Bankası’nınn ve Hava Kuvvetleri
Personeli’nin yazlık kampları vardır ve Tersane inşaatı başladığında bu kamplar
kaldırılacaktır. Kamp sakinleri, kamplarının bozulmaması için ölesiye mücadele
etmektedirler ve konuyu Milli Güvenlik Kurulu gündemine kadar intikal
ettirmişlerdir.
Onlar Tevfik Fikret’in Halukları Mehmet Akif Ersoy’un Asımları idi batıdan medeniyeti alıp ülkelerinde kullanacak ülkelerinin karalıktan kurtarıp aydınlığa çıkaracaklardı. Tüm olumsuzluklara tüm zorluklara göğüs gererek okullarını bitirip Türkiye’ye dönmüşler tersanelerde çakışmaya başlamışlardı. Ancak teknolojik olarak Avrupa’nın çok gerisinde olan tersanelerde eski gemileri tamir etmek onları mutsuz ediyordu. Denizcilik Bankası T.A.O Kurulup Ordinaryüs Prof. Ata Nutku Yönetim Kurulu Üyesi olması ile bu gençleri etrafına toplayıp yeni gemiler inşa edinceye kadar onlar gemi inşa sanayinin öncüleri idi ölenlere Allahtan rahmet kalanlara ise uzun ömürler diliyorum.